Turizmi Teşvik Yasası kapsamında Türkiye'nin 1985 yılında başladığı kumarhane macerası, 90’lı yılların sonuna dek büyük tartışmalarla sürmüş, beraberinde getirdiği sosyal sorunlar ve çeşitli skandalların patlak vermesiyle de yasaklanmıştı. 1998 yılında getirilen yasak sonrasında ise kumar piyasası, gazinolardan sanal mecralara kayarak, teknolojinin de etkisiyle Türkiye’yi yasa dışı sanal kumar cehennemine dönüştürmüş durumda.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Zonguldak Milletvekili ve KİT Komisyonu üyesi Deniz Yavuzyılmaz, “sanal kumar çocuklarımızı tehdit eder duruma geldi” diyerek, Milli Piyango İdaresi’nin (MPİ) sanal bahis ve yasa dışı sanal kumar ile mücadelede yetersizliğine dikkat çekti. 

Yavuzyılmaz’ın Milli Piyango İdaresi’nin denetlendiği Sayıştay raporlarına da değindiği tespitlerinde şu ifadelere yer verildi: 

 

‘Kumar oynama yaşı 15’e düştü’

“Türkiye’de, tıpkı 90’lı yıllardaki gibi her gün de peş peşe kumarhaneler açılmaya devam ediyor. Resmi olarak değil elbette, yasa dışı sanal kumarhaneler şeklinde. Kumarhaneler yasa dışı ve sanal ama oynanan paralar, kararan hayatlar gerçek. Teknolojinin gelişimi ve hayatlarımıza cep telefonlarının girmesiyle artık herkesin elinde bu kumarhane var. İnternet erişiminin kolaylaşmasıyla birlikte kumar oynama yaşının 15’e kadar düşmesi aileleri ve çocuklarımızı da tehdit eder duruma geldi.

 

‘MPİ’nin mücadelesi yetersiz’

Son yıllarda yasa dışı bahis pazarı, dönemin Maliye Bakanın 2017 yılında basına ve medyaya yansıyan açıklamalarına göre yıllık 40 milyar TL seviyelerine yükselmiş durumda. Dolar kurundaki artış baz alındığında, 2020 yılı itibariyle Türkiye'deki yasa dışı bahis pazarının 100 milyar TL seviyelerine ulaştığı öngörüyoruz. Peki bu devasa kayıt dışı para etkin bir şekilde denetleniyor mu? Hayır! Kim söylüyor bunu? Sayıştay! 

 

‘Sadece 3 personel denetliyor’

Aslında Milli Piyango İdaresi’nin denetlendiği 2018 yılı Sayıştay raporunda da belirtildiği üzere, MPİ'nin, sanal bahis ve yasa dışı sanal kumar ile mücadele kapsamında inceleme, denetleme, el koyma, uyarma, para cezaları verme gibi geniş yetkileri var. Ancak yine aynı rapora göre, MPİ/Talih Oyunları Başkanlığında bu denetimleri yapan sadece 3 personel bulunuyor. 

Bu 3 personel, bilgisayar başında bilinen kumar sitelerini arama motoruna yazarak tespit edip Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na 
(BTK) bildiriyor, BTK erişim engeli getiriyor ancak yasa dışı kumar siteleri yeni IP adresleriyle tekrar faaliyetini sürdürüyor. Bir kısır döngü, MPİ’nin ciddiyetsiz ve göstermelik bir kumarla mücadele şekli nedeniyle hiç bitmiyor. 3 personelle milyarlarca TL'lik yasa dışı bahis pazarını nasıl denetleyecek, bu olacak iş değil.

 

‘Sayıştay kadroyu arttırın diyor, kurum direniyor’

Üstelikte MPİ'de norm kadro açığı var. MPİ 2018 yılı norm memur kadro sayısı 1.040 olduğu halde, çalışmakta olan memur sayısı 466. %100 eksik kadroyla çalışılıyor. Anlaşılıyor ki gerek yasa dışı sanal kumarla mücadelede gerekse de şans oyunları çekilişlerindeki denetimleri yapması gereken personel sayısı bilinçli olarak artırılmıyor. 

Sayıştay raporuna göre, Talih Oyunları Dairesi Başkanlığında Milli Piyango Uzman ve Uzman Yardımcıları istihdamının bir an önce gerçekleştirilmesi, uzman personelin MASAK, BDDK, GİB, BTK gibi kurumlarla ortak çalışma guruplarında görevlendirilmeleri, bu çerçevede yürütülecek sanal kumarla mücadele çalışılmaları ve sonuçlarına ilişkin doküman nüshalarının Talih Oyunları Dairesi Başkanlığınca da muhafaza edilerek kurumsal bir hafıza oluşturulması, hususlarında teklif ve girişimlerde bulunulması ivedilikle tavsiye olunuyor.

 

‘Piyango çekilişleri halktan kaçırılıyor?’

Diğer yandan MPİ çekilişlerini, güven ve itibarını sarsmayı göze alarak, kanunlara aykırı bir şekilde, ısrarla TRT kanallarında canlı olarak yayınlatmıyor. Yayın bedellerini TRT'ye ödeyecek parası mı yok. Parası var elbette. 2018 yılı itibariyle dönem karı yaklaşık 800 milyon TL. O zaman bu ısrar neden? Bu iki devlet kurumu danışıklı dövüş yaparak çekilişleri halktan kaçırmaya çalışıyor. Prime time canlı yayın ücretleri bahanesini bıraksınlar bir kenara, TRT'nin 14 televizyon kanalı var, bir tanesinde bile çekilişler canlı olarak yayınlanmıyorsa, bu işin içinde başka iş var demektir.

MPİ yetkilileri nasıl gidip şans oyunları ihalesini kazanan firmaya çekilişlerinizi televizyon kanallarında canlı olarak yayınlayın diyecek. Vatandaşımızın umudunu kar odaklı bir konsorsiyumun insafına bırakacaklar. Çok yazık! Bir de bu MPİ yetkililerinin özel sektör çekilişlerini denetlemesini bekleyeceğiz, daha kendi çekilişlerini denetleyemezlerken, kendi çekilişlerini TRT ekranlarından canlı yayından kaçırırlarken...”